02 ارديبهشت 1397 - 10:18

رادیو و تلویزیون و خطر فعال شدن یک «گسل»!

یک کلمه حرف غلط یا یک کلمه حرف درست، یک عکس نامناسب و نسنجیده یا یک عکس به‌جا و سنجیده، یک نمای فیلم غلط یا یک فیلم درست؛ هرکدام از این‌ها می‌تواند یک اتفاق تلخ را رقم بزند یا زمینه یک اتفاق و حرکت خوب و دلچسب را فراهم کند، طوری که صد‌ها کتاب، سخنرانی و گفت‌و‌گوی مفصل هم شاید تأثیر آن‌ها را نداشته باشد.
نویسنده : رسول سنایی راد
کد خبر : 565

پایگاه رهنما :

یک کلمه حرف غلط یا یک کلمه حرف درست، یک عکس نامناسب و نسنجیده یا یک عکس به‌جا و سنجیده، یک نمای فیلم غلط یا یک فیلم درست؛ هرکدام از این‌ها می‌تواند یک اتفاق تلخ را رقم بزند یا زمینه یک اتفاق و حرکت خوب و دلچسب را فراهم کند، طوری که صد‌ها کتاب، سخنرانی و گفت‌و‌گوی مفصل هم شاید تأثیر آن‌ها را نداشته باشد. این حکایت حساسیت و تأثیرگذاری فوق‌العاده رادیو و تلویزیون بر مردم است که اگر کوچک‌ترین بی‌دقتی یا کج‌سلیقگی در آن صورت بگیرد، شاید به این راحتی قابل جبران نباشد.

در همه کشورها، رادیو و تلویزیون ملی نقشی اساسی در ساختن فرهنگ عمومی آن جامعه و جهت‌دهی به افکار و رفتار‌های مردم به ویژه نسل جوان دارد. در واقع، فراگیری و عام‌بودن رسانه ملی هر کشور و طیف گسترده مخاطبان، این خاصیت را به آن داده است که صدا‌و‌سیمای جمهوری اسلامی ایران هم از این قاعده مستثنی نیست؛ مخصوصاً اینکه ایران کشوری با تنوع قومیت‌ها و اقوام است که در برخی مناطق از جمله غرب و جنوب‌شرق، این تنوع قومی با تنوع مذهبی همراه شده است. به اعتقاد خیلی‌ها، هنر کشورداری و مدیریت – مخصوصاً مدیریت فرهنگی - هم این است که این ساختار متنوع و متکثر فرهنگی و اجتماعی را در عین حفظ هویت و احترام اقوام، به صورت یک‌پارچه و متحد به نمایش درآورده تا به اصطلاح، نه سیخ بسوزد و نه کباب. حالا در جامعه‌ای مانند جامعه ایرانی، فعالیت رسانه ملی و تولیدات مختلف آن از فیلم و سریال گرفته تا انیمیشن، طنز، موسیقی و برنامه‌های گفت‌وگو محور، باید به گونه‌ای تولید و ارائه شود که نه تنها زمینه تقویت گسل‌های قومی و حتی مذهبی را فراهم نکند، بلکه فرصت را برای انسجام و هم‌افزایی و تعامل دائمی اقوام ایجاد کند، در این صورت می‌توان امیدوار بود که رسانه ملی نقش خود را به عنوان یک دانشگاه عمومی به خوبی ایفا کند، در غیر این صورت شاید یک دیالوگ نابه‌جا و نسنجیده یا یک تصویر غلط منجر به ایجاد یک بحران سیاسی اجتماعی و حتی امنیتی شود. مخصوصاً اینکه، اگر دشمنان هم به دنبال فرصت باشند، این ندانم‌کاری‌های رسانه‌ای می‌تواند لقمه چرب و نرمی برای دامن‌زدن به شکاف‌های قومی و مذهبی برای آن‌ها فراهم کند.

مثلاً در برنامه نوستالژیک و جذاب «کلاه قرمزی» که کوچک و بزرگ علاقه‌مند به تماشای آن و لذت بردن، خندیدن با شخصیت‌های جذاب آن هستند، یک اشتباه در نمایش لباس اقوام ایرانی و نادیده‌گرفتن یک قوم ریشه‌دار در عید نوروز ۹۷، باعث اعتراض گروهی از هموطنان عرب‌زبان خوزستانی می‌شود و اگر هوشمندی خود مردم این استان نبود، می‌توانست به یک غائله منجر شود یا در جای دیگر، یک دیالوگ نسنجیده در سریال فاخر و ارزشمندی مانند «سرزمین کهن» در سال ۹۲ درباره قوم «بختیاری»، ناخواسته باعث ایجاد تشنج در بخش‌هایی از مناطق بختیاری‌نشین کشور و سوء‌استفاده رسانه‌های خارجی از آن شد تا جایی که این سریال تاریخی که به بازخوانی وقایع سیاسی تاریخی سال ۱۳۲۰ تا مقطع پیروزی انقلاب اسلامی می‌پردازد و طبیعتاً برای آن کم زحمت کشیده نشده است، در مرحله پخش نیمه‌کاره متوقف می‌شود.

اولین اشتباه، آخرین اشتباه است

عباس گودرزی عضو کمیسیون اجتماعی مجلس در این رابطه معتقد است، چون تلویزیون و رادیو یک رسانه فراگیر و ملی هستند، طبیعتاً خط مشی، رویکرد و برنامه‌ریزی‌های آن روی جامعه تأثیرگذار است و همزمان، عده‌ای هم به فراخور خواسته‌های خودشان به این حساسیت دامن می‌زنند، بنابراین حساسیت کار صدا‌و‌سیما بالا می‌رود، رسانه ملی باید به گونه‌ای برنامه تولید کند و پیام را به مخاطب منتقل کند که به دست بدخواهانی بهانه ندهد که از هر کاهی، یک کوه می‌سازند و بحران ایجاد می‌کنند.»

به گفته گودرزی «همه دوست‌داران مردم و جامعه، باید تلاش کنند تا شکاف‌های قومی بی‌جهت ایجاد نشود و مسئولان رسانه ملی هم باید همه تلاش خود را متمرکز کنند تا درصد خطا در برنامه‌سازی‌ها به سمت عدد «صفر» نزدیک شود.»

این‌ها همه نشان می‌دهد که حساسیت کار رسانه ملی تا چه حد است، به تعبیر یکی از بزرگان، ظرافت کار رادیو و تلویزیون مانند حساسیت کار یک بندباز است که هرچقدر هنرمندانه و ماهرانه روی یک طناب و در ارتفاع بالا راه برود، اگر ۱۰۰ قدم را به خوبی بردارد ولی در قدم آخر بلغزد، سقوط می‌کند و همه زحماتش هدر می‌رود!

ارسال نظرات